- Ρώτησαν μια φορά τον Άγιο Αγάθωνα πως εκδηλώνεται η ειλικρινής αγάπη προς τον πλησίον, κι εκείνος ο μακάριος, αποκρίθηκε:
- Αγάπη είναι να βρω έναν λεπρό και να του δώσω ευχαρίστως το σώμα μου και, αν είναι δυνατόν, να πάρω εγώ το δικό του.
- - Ποιό είναι το έργο της ψυχής ? ρώτησε ένας μοναχός.
- Εκείνο που γίνεται χάριν της θείας εντολής, εξήγησε ο Άγιος Ιωάννης. Μαθαίνεις, για παράδειγμα, πως είναι καθήκον σου να με επισκεπτείς. Εσύ όμως κάθεσαι και σκέπτεσαι: αν πάω, θα μείνει πίσω η δουλειά μου, γιατί θα χάσω χρόνο. Δεν έρχεσαι και παραβαίνεις την εντολή της αγάπης. Ή κάποιος σου ζητεί να τον βοηθήσεις στην εργασία του. Εσύ μονολογείς: είναι ανάγκη τώρα να αφήσω την δική μου δουλειά στη μέση, για να βοηθήσω τον άλλο? Αρνείσαι, παραβλέποντας την εντολή του Θεού, που είναι έργο της ψυχής, και προσηλώνεσαι στη δική σου δουλειά, που είναι πάρεργο.
- Αν φιλονικήσουν δύο άνθρωποι, λέει ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος, εκείνος που θα ζητήσει συγγνώμη πρώτος, θα κερδίσει τον στέφανο της νίκης. Θα γίνει συγκατάβαση και για τον άλλο, αν δεν περιφρονήσει τον αδελφό του, αλλά προθυμοποιηθεί να ειρηνεύσουν μεταξύ τους.
- Ένας από τους Πατέρες της ερήμου έκανε αυτήν την παραστατική διδασκαλία στους νεώτερους μοναχούς:
- Υπόθεσε, αδελφέ μου, ότι αυτήν την στιγμή παίρνω το πρόσωπο του Δικαίου Κριτού και ανεβαίνω στο δικαστικό βήμα. Σε ερωτώ λοιπόν: << Τι θέλεις να σου κάνω ? >>. Αν μου ειπείς: << ελέησέ με >>, σου αποκρίνομαι: << ελέησε και συ τον αδελφό σου >>. Αν πάλι μου ειπείς: << συγχώρησόν με >>, σου απαντώ: << συγχώρεσαι και συ τα σφάλματα του πλησίον σου >>.
Αδελφέ, στο χέρι σου είναι να κερδίσεις τη συμπάθεια του Κριτού, αρκεί να έχεις μάθει να συγχωρείς.
- Ένας αδελφός που έτυχενα αδικηθεί από κάποιον άλλο επήγε στον Αββά Σισώη και του εξομολογήθη:
- Πάτερ, ο τάδε αδελφός με αδίκησε και ο λογισμός μου με βασανίζει να τον εκδικηθώ.
-Όχι τέκνον μου, άρχισε να τον συμβουλεύει ο Όσιος. Άφησε την εκδίκηση στα χέρια του Θεού.
-Δεν θα ησυχάσω, αν δεν τον κάνω να πονέσει, όπως πόνεσα κι εγώ, εξακολουθούσε να λέει συνεπαρμένος από το πάθος του ο νέος.
Αφού δεν έπερνε με τα λόγια, ο Όσιος τον φώναξε να κάνουν προσευχή μαζί, για να τον φωτίσει ο Θεός να καταλάβει ποιό ήταν το ψυχικό συμφέρον του. Εγονάτισαν ο ένας δίπλα στον άλλο και ο Αββάς Σισώης, σηκώνοντας τα χέρια προς τον ουρανό, είπε αυτήν την προσευχή:
-Κύριε και Θεέ μας, εμείς τα παιδιά Σου Σου δηλώνουμε σήμερα με τας πράξεις μας, ότι δεν έχομε πια ανάγκη να έχεις Συ την φροντίδα μας, γιατί μάθαμε μόνοι να φροντίζομε για τον εαυτό μας και αυτοπροσώπως να εκδικούμεθα για λογαριασμό μας.
Ταράχτηκε ο αδελφός ακούγοντας τα λόγια της προσευχής, έστω και αν ήταν απολύτως σύμφωνα με την ψυχική του κατάσταση.
-Συγχώρησέ με, Πάτερ, είπε μετανοημένος στον Άγιο Γέροντα. Δεν επιθυμώ πια να εκδικηθώ τον αδελφό μου.